BOĞAZLARIMIZA  BİR BAKIŞ

Çanakkale  geçilemez .Yetmiş bin insanımıza mezar olan  Gelibolu ve su yolu Dardanel. Bir sabah uyandığında Dolmabahçe önleri  İngiliz,Fransız donanma gemileri demirli, ölenlere inat. Amaçları Sevr ile birlikte Boğazlara hakim ,Bir manda. Panama’nın   Ortega’sı ,Mısır’ın Sedat’ı  olacak. Ama olmadı. ''Geldikleri gibi giderler'' Diyenin  sözüne, 1923 Lozan’ın da  gittiler.  Taki Avrupa ısınana dek.  1936  yılı temmuzun da  Bulgar’ı, Fransız’ı, İngiliz’i, Yunan’ı, Japon’u, Sovyetler’i, Yugoslav’ı geldiler bir araya İmzaladılar. Tek hakime Teslim ettiler , Türkiye’ye Boğazların kontrolünü. Sözleşme süresi 20 yıldı , Adı MONTRÖ  Boğazlar Sözleşmesi  . Sene 1956 da denediler tekrar geri almayı.  Savaş bitmiş, başlamıştı  soğuk savaş dönemi, kutuplaşmalar derken  önemi artmıştı  gene boğazların.  Karadeniz  Kuzeyi  Ülkeler Sıcak denize kontrolsüz inmek isterken, batılılar hakim olmak istediler  denetime .  Başarılı olamadılar ama, artan boğaz trafiği  İstanbul boğazın da 1980 kadar  ters yönlü akış biçimi koruyarak , işleyip süre geldi .Boğazın  2/4 knot lık akıntıları ile  Güçlü Poyraz Yönlü Rüzgarları düşük makine güçleri  ile bu süreci uzattı.   Beş ,On ciddi  tanker  kazası ,deniz yangını ,Gemi  çarpışması batması,yalı kırması geçirdi. İMO  ( Uluslar arası Denizcilik Organizasyonu ) (Solas,Marpol,Stcw,Colreg) kuralları gereği  sıkıştırmalarını 1999 yılına kadar sürdürdü.Rusya ,Bulgaristan,Romanya  Montrö Hakkı  Kılavuz Kaptan mecburi almama kuralını  sonuna kadar uygularken , Ağırlıklı Deniz trafik kazalarını yaratan gemilerin bayraklarını taşıdıkları ülkeler oldular.

1938 de Ulu Önder  gözlerini kapadığında,  Salihli de  bir çocuk doğdu. 1957 de Dz. Ast Teğmen,1997 de emekli olduğunda  ise  Dz.Kuvvetleri  komutanı  olan , Oramiral Güven ERKAYA . Gericilerin adından çokça sitem ve nefretle bahsettikleri  zat.  Batı çalışma gurubu  adı altında kurulan çalışma gurubu Başbakanlık bağlısı olarak ; Tekke, Zaviye ve onların iştirakçileri Mürit, Şıh, şah ve benzerlerinin ,Allah ve İnsan arasındaki  inanca ‘’ Ben size şah damarınızdan daha yakınım’’  Diyenin Kitabına ters, Aracılı etme cehaletlerine dur diyebilme cesaretini gösteren  olarak ,  tarihte yerini aldı. İki Yüzlü Politikaların Uzantıları Silivri Mahkemelerinde Bir numarayı  bilerek çok aradılar.O görevini Millete olan borcunu  fazlasıyla ödeyerek yaptı ve bu dünyadan Rahmetle göçtü.  Her ne kadar  Fişlenenler  daha sonra parelel , pergel olsa da Ölen, İntahar eden,Aşağılanan Dz.Kuvvetleri mensupları ve geride bıraktıkları  başlarını eğmediler.

1974 Kıbrıs harekatında Kocatepe Komutanı  idi Güven Paşa, Gemisi battığında Geri kalan personeli ile birlikte sığındıkları botta , bilgiyle yaşama direnmeye  son . Sığındıkları Allah’tı, bilmeyenlere inat

24 Haziran 2000 tarihine , yani vefat ettiği güne kadar Başbakanlık Baş müşavirliği yaptı. Peki bunca  anlatımım da Montrö Boğazlar sözleşmesi ile başlayan sürecin bu işle ne ilgisi var diyeceksiniz. 1990 lı yıllardan itibaren , Rusya Montrö’nün  eskidiğini, günün şartları ile revize edilerek ,boğazların uluslararası  bir kuruluşa devrinin gerektiği savını ileri sürüyor,Batıda buna benzer yaklaşımlar sergiliyordu. İşte Güven  Paşa burada  devreye girdi. Masaya oturup kazanımlarımızı kaybetmeme adına bir projeye imza attı.  VTS  ( Gemi trafik hizmetleri) . O güne kadar boğaz Montrö gereği  Klavuz Kaptan Hizmeti, Boğaz trafik kontrol  radarı gözetleme ile  güvenli geçiş hizmeti verse de, bu hizmet günün şartlarına haiz ekipman,eğitimli personel yetersizliği nedeni ile aksamakta  boğaz içi kör sahalar ile denetim güçlükleri yaşamakta idi. Çalışmalar İstanbul Boğazına 8 Kule İstasyon,Çanakkale Boğazına 5 kule istasyon yapımı ile bunlardan gelen radar parametrelerinin Gps ve chart plother gibi elektronik seyir yardımcılarını da kapsayan kumanda konsolları üzerindeki  görüntülerin, tasnif edilerek gemi geçiş sıralama ve üstünlükleri ile,kazaya sebep olmayacak önleme ve uyarıları direk gemilerle paylaşır niteliğe dönüştü.Geçen yıllar içinde Yine transit gemi yolu kabul edilen Gelibolu çıkışlı ,İstanbul Boğaz  Ahır kapı,Kız kulesi arası hattında denetlenebilmesi  adına Şarköy,Marmara adası  İstasyonları ile Gemlik Armutlu rotası denetimi için Armutlu istasyon inşa çalışmalarını da başlattı. 2000 Yılında  91 milyon Ton  Yıllık Petrol ve Türevi geçişi yapılan boğazların , günde 134 Gemi geçişi ile rekor kırdığı sanılırken Bir gurup çevreci ve bir gurup  hazar petrollerinin boru hattı ile geçişine uygunluk veren siyasi görüş , bu iyeleştirmenin  yakıt taşıma hızının boğazlar üzerinden hızlanacağı görüşünde birleşmiş. Hatta Çevreci örgütleri  (Gren Peace)  gibi  inşa halindeki kulelere tırmandırarak  boğazın  güzelliği yok oluyor söylemine  araç etmişlerdi.  2015 yılını idrak ettiğimiz şu dönemde , Yakı t ve türevlerini  taşıma işlevi gören  tankerlerin  boğazlardan geçişlerindeki , dünya Global  yakıt taşıma araçları içindeki payı hala %10 geçmemektedir. 2000-2009 tarihleri arası  yıllık 91 milyon ton yakıt ve türevi  taşınması ,144 milyon a yükselmiş  gözükse de  diğer gemi geçiş artış oranına  parelel  bir artış   ile  payı hala  yüzdeyi   korumaktadır.Türkiye Hazırladığı Boğazlar Tüzüğü ile, Artan boğaz trafiğini   transit geçişlerde  tek yönlü kontrollü geçiş hizmeti ile sınırlamış,  Boğaz Marmara Ağzı Adalar Arkası Bekleme, Karadeniz  Kilyos Önü Bekleme ,Çanakkale Bozcaada arkası bekleme bölgeleri  yaratmıştır.  Montrö sözleşmesindeki Özel şartların (Savaş,Savaş girmiş komşu  ülkeler  ve bunun sonucu Türk Hükümetinin Tedbir alma Kapsamı ) haricinde  sulh şartlarında da kontrollü geçiş hizmetinin, Türkiye kontrolüne geçmesi  sağlanmıştır. Alınacak tedbirler kapsamına  Kılavuz kaptan mecburiyetini de taşımamız  gerektiği  gerçeği üzerine kurulacak politikalar yerine  ranta dönük  kanal projelerinden , kaç  tonluk gemileri  para karşılığı geçirebiliriz hayalini  iyi düşünmeliyiz.

İleriyi  görmek ,çağa    ayak uydurmak  verilen görevleri sıradan değil ,sıra dışı yapmaktan geçer. Nurlar içinde yat Aziz Komutanım.

F.Mehmet TUNÇAY

Uzakyol Kap.