BOĞAZLARIMIZA BİR BAKIŞ
Çanakkale geçilemez
.Yetmiş bin insanımıza mezar olan
Gelibolu ve su yolu Dardanel. Bir sabah uyandığında Dolmabahçe önleri İngiliz,Fransız donanma gemileri demirli,
ölenlere inat. Amaçları Sevr ile birlikte Boğazlara hakim ,Bir manda. Panama’nın Ortega’sı ,Mısır’ın Sedat’ı olacak. Ama olmadı. ''Geldikleri gibi
giderler'' Diyenin sözüne, 1923 Lozan’ın
da gittiler. Taki Avrupa ısınana dek. 1936
yılı temmuzun da Bulgar’ı, Fransız’ı,
İngiliz’i, Yunan’ı, Japon’u, Sovyetler’i, Yugoslav’ı geldiler bir araya
İmzaladılar. Tek hakime Teslim ettiler , Türkiye’ye Boğazların kontrolünü. Sözleşme
süresi 20 yıldı , Adı MONTRÖ Boğazlar
Sözleşmesi . Sene 1956 da denediler
tekrar geri almayı. Savaş bitmiş, başlamıştı
soğuk savaş dönemi, kutuplaşmalar derken önemi artmıştı gene boğazların. Karadeniz Kuzeyi
Ülkeler Sıcak denize kontrolsüz inmek isterken, batılılar hakim olmak
istediler denetime . Başarılı olamadılar ama, artan boğaz
trafiği İstanbul boğazın da 1980
kadar ters yönlü akış biçimi koruyarak ,
işleyip süre geldi .Boğazın 2/4 knot lık
akıntıları ile Güçlü Poyraz Yönlü
Rüzgarları düşük makine güçleri ile bu
süreci uzattı. Beş ,On ciddi
tanker kazası ,deniz yangını
,Gemi çarpışması batması,yalı kırması
geçirdi. İMO ( Uluslar arası Denizcilik Organizasyonu
) (Solas,Marpol,Stcw,Colreg) kuralları gereği
sıkıştırmalarını 1999 yılına kadar sürdürdü.Rusya ,Bulgaristan,Romanya Montrö Hakkı Kılavuz Kaptan mecburi almama kuralını sonuna kadar uygularken , Ağırlıklı Deniz
trafik kazalarını yaratan gemilerin bayraklarını taşıdıkları ülkeler oldular.
1938 de Ulu Önder
gözlerini kapadığında, Salihli
de bir çocuk doğdu. 1957 de Dz. Ast
Teğmen,1997 de emekli olduğunda ise Dz.Kuvvetleri komutanı olan , Oramiral Güven ERKAYA . Gericilerin
adından çokça sitem ve nefretle bahsettikleri
zat. Batı çalışma gurubu adı altında kurulan çalışma gurubu
Başbakanlık bağlısı olarak ; Tekke, Zaviye ve onların iştirakçileri Mürit, Şıh,
şah ve benzerlerinin ,Allah ve İnsan arasındaki
inanca ‘’ Ben size şah damarınızdan daha yakınım’’ Diyenin Kitabına ters, Aracılı etme
cehaletlerine dur diyebilme cesaretini gösteren
olarak , tarihte yerini aldı. İki
Yüzlü Politikaların Uzantıları Silivri Mahkemelerinde Bir numarayı bilerek çok aradılar.O görevini Millete olan
borcunu fazlasıyla ödeyerek yaptı ve bu
dünyadan Rahmetle göçtü. Her ne
kadar Fişlenenler daha sonra parelel , pergel olsa da Ölen, İntahar
eden,Aşağılanan Dz.Kuvvetleri mensupları ve geride bıraktıkları başlarını eğmediler.
1974 Kıbrıs harekatında Kocatepe Komutanı idi Güven Paşa, Gemisi battığında Geri kalan
personeli ile birlikte sığındıkları botta , bilgiyle yaşama direnmeye son . Sığındıkları Allah’tı, bilmeyenlere
inat
24 Haziran 2000 tarihine , yani vefat ettiği güne kadar
Başbakanlık Baş müşavirliği yaptı. Peki bunca
anlatımım da Montrö Boğazlar sözleşmesi ile başlayan sürecin bu işle ne
ilgisi var diyeceksiniz. 1990 lı yıllardan itibaren , Rusya Montrö’nün eskidiğini, günün şartları ile revize
edilerek ,boğazların uluslararası bir
kuruluşa devrinin gerektiği savını ileri sürüyor,Batıda buna benzer yaklaşımlar
sergiliyordu. İşte Güven Paşa burada devreye girdi. Masaya oturup kazanımlarımızı
kaybetmeme adına bir projeye imza attı.
VTS ( Gemi trafik hizmetleri) . O
güne kadar boğaz Montrö gereği Klavuz
Kaptan Hizmeti, Boğaz trafik kontrol
radarı gözetleme ile güvenli
geçiş hizmeti verse de, bu hizmet günün şartlarına haiz ekipman,eğitimli
personel yetersizliği nedeni ile aksamakta
boğaz içi kör sahalar ile denetim güçlükleri yaşamakta idi. Çalışmalar
İstanbul Boğazına 8 Kule İstasyon,Çanakkale Boğazına 5 kule istasyon yapımı ile
bunlardan gelen radar parametrelerinin Gps ve chart plother gibi elektronik
seyir yardımcılarını da kapsayan kumanda konsolları üzerindeki görüntülerin, tasnif edilerek gemi geçiş
sıralama ve üstünlükleri ile,kazaya sebep olmayacak önleme ve uyarıları direk
gemilerle paylaşır niteliğe dönüştü.Geçen yıllar içinde Yine transit gemi yolu
kabul edilen Gelibolu çıkışlı ,İstanbul Boğaz
Ahır kapı,Kız kulesi arası hattında denetlenebilmesi adına Şarköy,Marmara adası İstasyonları ile Gemlik Armutlu rotası
denetimi için Armutlu istasyon inşa çalışmalarını da başlattı. 2000
Yılında 91 milyon Ton Yıllık Petrol ve Türevi geçişi yapılan
boğazların , günde 134 Gemi geçişi ile rekor kırdığı sanılırken Bir gurup
çevreci ve bir gurup hazar petrollerinin
boru hattı ile geçişine uygunluk veren siyasi görüş , bu iyeleştirmenin yakıt taşıma hızının boğazlar üzerinden
hızlanacağı görüşünde birleşmiş. Hatta Çevreci örgütleri (Gren Peace)
gibi inşa halindeki kulelere
tırmandırarak boğazın güzelliği yok oluyor söylemine araç etmişlerdi. 2015 yılını idrak ettiğimiz şu dönemde , Yakı
t ve türevlerini taşıma işlevi
gören tankerlerin boğazlardan geçişlerindeki , dünya
Global yakıt taşıma araçları içindeki
payı hala %10 geçmemektedir. 2000-2009 tarihleri arası yıllık 91 milyon ton yakıt ve türevi taşınması ,144 milyon a yükselmiş gözükse de diğer gemi geçiş artış oranına parelel
bir artış ile payı hala
yüzdeyi korumaktadır.Türkiye
Hazırladığı Boğazlar Tüzüğü ile, Artan boğaz trafiğini transit geçişlerde tek yönlü kontrollü geçiş hizmeti ile
sınırlamış, Boğaz Marmara Ağzı Adalar
Arkası Bekleme, Karadeniz Kilyos Önü
Bekleme ,Çanakkale Bozcaada arkası bekleme bölgeleri yaratmıştır.
Montrö sözleşmesindeki Özel şartların (Savaş,Savaş girmiş komşu ülkeler
ve bunun sonucu Türk Hükümetinin Tedbir alma Kapsamı ) haricinde sulh şartlarında da kontrollü geçiş
hizmetinin, Türkiye kontrolüne geçmesi sağlanmıştır.
Alınacak tedbirler kapsamına Kılavuz
kaptan mecburiyetini de taşımamız
gerektiği gerçeği üzerine
kurulacak politikalar yerine ranta dönük
kanal projelerinden , kaç tonluk
gemileri para karşılığı geçirebiliriz
hayalini iyi düşünmeliyiz.
İleriyi görmek
,çağa ayak uydurmak
verilen görevleri sıradan değil ,sıra dışı yapmaktan geçer. Nurlar
içinde yat Aziz Komutanım.
F.Mehmet TUNÇAY
Uzakyol Kap.
Boğazlarımız ile ilgili yazımı okuyabirirsiniz
YanıtlaSil